Κονδυλώματα πέους

Τα κονδυλώματα είναι δερματικές αλλοιώσεις, οι οποίες προκαλούνται από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων HPV.

Ως τώρα έχουν ταυτοποιηθεί 190 τύποι του ιού των θηλωμάτων εκ των οποίων οι 120 προσβάλλουν τον άνθρωπο και οι 40 είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενοι.
Ορισμένοι τύποι του HPV μπορεί να προκαλέσουν κονδυλώματα ενώ άλλοι γονότυποι μπορεί να επιφέρουν μόλυνση η οποία θα οδηγήσει σε προκαρκινική δυσπλασία. Όλοι οι τύποι του HPV μεταδίδονται μέσω δερματικής επαφής (τριβής) και επομένως δεν απαιτείται πλήρης σεξουαλική επαφή για τη μετάδοση των κονδυλωμάτων.

 

Επιδημιολογία

Τα κονδυλώματα αποτελούν τη συχνότερη σεξουαλική μεταδιδόμενη νόσο. Περίπου 50-70% των σεξουαλικά δραστήριων ανδρών και γυναικών θα εκτεθούν στον ιό κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής τους ζωής. Σε κάθε σεξουαλική επαφή με μολυσμένο άτομο, χωρίς χρήση προφυλακτικού, υπάρχει 68% πιθανότητα μόλυνσης από τον ιό. Κονδυλώματα όμως θα εμφανίσει περίπου το 14% αυτών που θα μολυνθούν από τον ιό HPV διότι το ανοσοποιητικό σύστημα του πάσχοντος, καταστέλλει ικανοποιητικά τον ιό και τον διατηρεί σε λανθάνουσα κατάσταση.

Ο ιός των κονδυλωμάτων δυστυχώς δεν δύναται να απομακρυνθεί από τον οργανισμό άπαξ και μολύνει τα κύτταρα, παραμένει για πάντα μέσα του υποδηλώνοντας λανθάνουσα κατάσταση.

Οι γονότυποι 6 και 11 του HPV ευθύνονται για το 90% των κονδυλωμάτων.

Οι χαμηλού κινδύνου ιοί που προκαλούν κονδυλώματα είναι οι HPV6, HPV11, 42,43,44.

Οι υψηλού κινδύνου ιοί για δυσπλασίες, καρκίνο τραχήλου μήτρας και καρκίνο πρωκτού είναι οι HPV16, HPV18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59 και 68.

 

Συμπτώματα

Ο χρόνος επώασης φτάνει τους 8 μήνες και τα τυπικά οξυτενή κονδυλώματα, εμφανίζονται ως βλάβες ανθοκραμβοειδείς (σαν κουνουπιδάκια), ή λείες, ρόδινες ή γκριζωπές. Μπορεί να έχουν βάση με σχισμή ή πεπλατυσμένη, σαφώς αφοριζόμενη και διόλου εύθρυπτη ή αιμορραγική. Τα οξυτενή κονδυλώματα είναι συνήθως ασυμπτωματικά και ανώδυνα και ο όποιος πόνος ή αιμορραγία εξ’αυτών είναι αποτέλεσμα μηχανικής κάκωσης.

Τα κονδυλώματα εντοπίζονται κυρίως στη βάλανο, στο έσω πέταλο της ακροποσθίας του πέους, στο σώμα του πέους, στο όσχεο, στο εφηβαίο, στο περιπρωκτικό δέρμα και στον πρωκτό. Σπανιότερα, εντοπίζονται στην ουρήθρα και την ουροδόχο κύστη.

Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η μόλυνση με τον ιό των κονδυλωμάτων γίνεται κατά την επαφή, ωστόσο τα κονδυλώματα του πρωκτού μπορεί να εμφανιστούν και χωρίς πρωκτική επαφή, με τη μόλυνση να οφείλεται στα δάκτυλα κατά τη διάρκεια του πλυσίματος.

Εξωγεννητικές και ιδιαίτερα σπάνιες θέσεις εντοπισμού των κονδυλωμάτων αποτελούν ο βλεννογόνος του στόματος, ο φάρυγγας, επιπεφυκότες και οι μεσοδακτύλιες πτυχές των ποδιών.

 

Πώς μεταδίδονται

Ο HPV μεταδίδεται με την άμεση τριβή δέρμα με δέρμα ή με βλεννογόνο που φέρει αλλοιώσεις. Από την τριβή προκύπτουν μικρότραυματισμοί και έτσι ο ιός εισχωρεί στο επιθήλιο. Γι’ αυτό η σεξουαλική επαφή αποτελεί τον ευκολότερο τρόπο μετάδοσης του ιού των κονδυλωμάτων.
Καταστάσεις που ευνοούν την ανάπτυξη των κονδυλωμάτων και την υποτροπή του είναι η φίμωση και οι ουρηθρήτιδες.

Επίσης, ο ιός γίνεται περισσότερο δραστικός και εκδηλώνεται σε καταστάσεις stress, σε ανοσοκατασταλμένους, σε σακχαροδιαβητικούς και σε ασθενείς που κάνουν χρήση τοπικά νορτικοστεροειδών.

Το κάπνισμα επίσης εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα, αφού μειώνει τη δράση ορισμένων κυττάρων (όπως τα κύτταρα Langerhans) που είναι υπεύθυνη για την καταστολή του ιού τοπικά στους ιστούς του κατώτερου γεννητικού συστήματος.

 

Διάγνωση

Η διάγνωση των κονδυλωμάτων γίνεται επισκοπικά. Πολύ μικρές βλάβες μπορεί να απαιτήσουν τη χρήση μικροσκοπίου ή μεγεθυντικών φακών.

Οι υποκλινικές μορφές επίπεδες βλάβες διακρίνονται μόνος με τη χρήση ειδικού μηχανήματος, του πεοσκοπίου μετά από επάλειψη με οξεϊκό οξύ 5%.

Με τη μέθοδο PCR-DNA, ανιχνεύουμε το FNA του ιού των κονδυλωμάτων και μπορούμε να κάνουμε ταυτοποίηση του γονοτύπου. Ωστόσο, δε μεταβάλλεται το θεραπευτικό μας πλάνο, με αποτέλεσμα η ανωτέρω εξέταση να μην εφαρμόζεται ευρέως στους άνδρες. Η διαφορική διάγνωση, περιλαμβάνει τις μαργαριτοειδείς βλατίδες του πέους, τους σπίλους, τα θηλώματα, τις μυρμηγκιές και το ακανθοκύτταρικό καρκίνωμα.

 

Θεραπεία

Πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δυστυχώς η θεραπεία για τον ιό των κονδυλωμάτων δεν είναι αιτιολογική. Δεν υπάρχει φάρμακο το οποίο να εξαλείφει τον ιό ο οποίος θα παραμείνει στο επιθήλιο του γεννητικού συστήματος για μεγάλο χρονικό διάστημα ή για πάντα.

Ωστόσο, τα κονδυλώματα πρέπει να αντιμετωπίζονται διότι αποτελούν ένδειξη ενεργούς νόσου αφενός και αφετέρου η εξάλειψη τους έχει ως αποτέλεσμα ο ανοσολογικός μηχανισμός του ασθενούς να αντιμετωπίζει μικρότερο ιικό φορτίο και να είναι ευκολότερη η καταστολή του HPV.

Στο εμπόριο κυκλοφορούν σκευάσματα ποδοφυλοτοξίνης η εξάλειψη της οποίας προκαλεί προοδευτική νέκρωση του κονδυλώματος. Τα σκευάσματα αυτά είναι κυττατοστατικά και μπορεί να προκαλέσουν δερματικά αλλοίωση και τον φυσιολογικό δερματικό ιστό.

Άλλοι τρόποι αντιμετώπισης των κονδυλωμάτων είναι η κρυοπληξία με χρήση υγρού αζώτου.
Η χειρουργική αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων πραγματοποιείται με χρήση μονοπολικής ή διπολικής διαθερμίας. Η πλέον σύγχρονη αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων επιτυγχάνεται με laser CO2, η χρήση του οποίου δεν καταλείπει ουλή.

Η διάγνωση επισκοπικά, η ανεύρεση υποκλινικών κονδυλωμάτων με χρήση πεοσκόπησης και η αντιμετώπιση αυτών με χρήση laser ή διαθερμίας πραγματοποιείται από τον ουρολόγο-ανδρολόγο κ. Τσαλίκη σε μία μόνο συνεδρία ανώδυνα και αποτελεσματικά.

 

Πρόληψη

Είναι συνηθισμένο φαινόμενο τα οξυτενή κονδυλώματα να υποτροπιάσουν μετά από θεραπεία. Οι υποτροπές είναι συνηθέστερες κατά το πρώτο 6μηνο από τότε που πρωτοεμφανίστηκαν τα κονδυλώματα. Αυτό συμβαίνει γιατί σημαντικές ποσότητες του HPV παραμένουν στην περιοχή του γεννητικού συστήματος και καταστέλλονται σιγά σιγά από το ανοσοποιητικό σύστημα του πάσχοντος.

Γενικά μέτρα για την αποφυγή της υποτροπής των κονδυλωμάτων είναι τα παρακάτω:

  1. Αποφυγή μεγάλου σωματικού ή ψυχικού stress. Διασφάλιση καλού ύπνου και σωστής διατροφής.
  2. Διακοπή ή περιορισμός καπνίσματος
  3. Έλεγχος της συντρόφου από γυναικολόγο
  4. Σεξουαλική επαφή με χρήση προφυλακτικού τουλάχιστον για 6-8 μήνες (σημειώνεται ότι η χρήση προφυλακτικού προφυλάσσει κατά 60-70% από τη μόλυνση)
  5. Αποφυγή ξυρίσματος των έξω γεννητικών οργάνων διότι δημιουργούνται μικροτραυματισμοί που διευκολύνουν τη διείσδυση του HPV στη βασική στοιβάδα του επιθηλίου
  6. Διενέργεια περιτομής σε άνδρες με φίμωση έχει βρεθεί ότι ελαττώνει την πιθανότητα υποτροπών
  7. Επί συχνών υποτροπών και/ή αλλαγή στη ροή των ούρων υποπτευόμαστε κονδύλωμα ουρήθρας και κρίνεται απαραίτητη η ουρηθροσκόπηση.

 

Όταν η μόλυνση είναι λανθάνουσα (υποκλινικές μορφές) η νόσος δεν μεταδίδεται.

Εμβόλια
Στο εμπόριο κυκλοφορούν 2 εμβόλια για την αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων στις γυναίκες. Το Gardasil αποτελεσματικό για τον HPV6, 11, 16, 18, και το Cerravix έναντι του 16 και 18.

Τα παραπάνω εμβόλια δεν περιέχουν DNA από HPV αλλά είναι αποτελούνται από πρωτεϊνες που ομοιάζουν με την κάψα του ιού (Virus Like Particles-VLPS) και δίνουν ερέθισμα για την παραγωγή αντισωμάτων.

Εξασφαλίζουν 100% αποτελεσματικότητα σε όλες τις μελέτες που έγιναν σε κορίτσια και γυναίκες 9-26 ετών σχετικά με την προφύλαξη από τους συγκεκριμένους ιούς.

Τα εμβόλια χορηγούνται σε 3 δόσεις εντός 6μήνου. Η έναρξη του εμβολιασμού συνιστάται σε ηλικία των 12-14 ετών.