Γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία

 

  1. Τα τελευταία χρόνια οι ανδρολόγοι έχουν στρέψει την προσοχή τους στη γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία για 2 λόγους:
    Πολλά ζευγάρια που επισκέπτονται τον ανδρολόγο λόγω στυτικής δυσλειτουργίας ομολογούσαν ταυτόχρονα προβλήματα που αντιμετωπίζει η γυναίκα όπως μειωμένη διέγερση, μειωμένη επιθυμία, ξηρότητα κόλπου, δυσπαρευνία,ανοργασμία.
  2. Με τα χρόνια ο ανδρολόγος απέκτησε μια ανθρώπινη προσέγγιση του προβλήματος της στύσης έτσι ώστε τα ζευγάρια να μιλούν εύκολα μαζί του για την σεξουαλικότητά τους και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Σύμφωνα με μελέτες το 1/3 των γυναικών παρουσιάζουν ελαττωμένο ενδαφέρον για το sex, το 1/4 δε βιώνει οργασμό στο sex, το 20% αναφέρει δυσχερή εφύγρανση, ενώ το 20% δε θεωρεί το sex πηγή ευχαρίστησης.

Στη Β. Αμερική η επίπτωση της γυναικείας σεξουαλικής δυσλειτουργίας αγγίζει το 30-50%.

Ως κύριος παράγοντας κινδύνου θεωρείται:

  • η ηλικία άνω των 50 ετών
  • η εμμηνόπαυση
  • η υστερεκτομή
  • η υπέρταση και η υπερλιπιδαιμία
  • η ανδρική στυτική δυσλειτουργία

 

Κύκλος γυναικείας σεξουαλικής απόκρισης

 

Η γυναικεία σεξουαλική απόκριση αποτελείται από τέσσερις αλληλένδετες φάσεις που χαρακτηρίζουν τη γυναικεία σεξουαλική λειτουργία.

  1. Φάση επιθυμίας: χαρακτηρίζεται από την έλευση σκέψεων, συναισθημάτων και φαντασιώσεων που θα πυροδοτήσουν την 2η φάση.
  2. Φάση διέγερσης – ερεθισμού: χαρακτηρίζεται από υποκειμενικές και ψυχικές μεταβολές συνοδευόμενες υπό σωματικές αποκρίσεις (εφύγρανση κόλπου, μεταβολές της μορφολογίας και της θέσης των έξω γεννητικών οργάνων, αύξηση της αιματικής ροής, διέγερση του μαστού, ανύψωση της θηλής και αύξηση του μυϊκού τόνου. Καθώς τα ερεθίσματα συνεχίζονται επάγουν την 3η φάση του κύκλου.
  3. Φάση οργασμού: χαρακτηρίζεται από ρυθμικές κλονικές συσπάσεις των μυών του περινέου. Αυξάνεται ο ρυθμός αναπνοής και ο καρδιακός ρυθμός. Η φάση του οργασμού διαρκεί από 5-25 δευτερόλεπτα και συνοδεύεται και από ήπια θόλωση της συνείδησης.
  4. Φάση αποδρομής: χαρακτηρίζεται από ένα υποκειμενικό αίσθημα ευεξίας και γενικότερης μυϊκής χαλάρωσης.

 

Ταξινόμηση

Η γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία ταξινομείται σε:

 

  1. διαταραχές σεξουαλικής επιθυμίας
    • μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
    • σεξουαλική αποστροφή
  2. διαταραχές σεξουαλικής διέγερσης – ερεθισμού
  3. διαταραχές οργασμού
  4. επώδυνες σεξουαλικές καταστάσεις
    • δυσπαρεύνια (πόνος κατά την διείσδυση)
    • κολεόσπασμος (ακούσιος σπασμός του άνω τριτημορίου του κόλπου)
    • επώδυνες καταστάσεις μη σχετιζόμενες με τη σεξουαλική διείσδυση

 

Αιτιολογία

Η γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία μπορεί να οφείλεται σε ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω αίτια:

  1. Ψυχογενείς παράγοντες: ψυχιατρικά νοσήματα όπως η κατάθλιψη και τα αντικαταθλιπτικά προκαλούν κυρίως μειωμένη σεξουαλική επιθυμία. Επίσης ψυχολογικοί παράγοντες μπορεί να ενοχοποιούνται για διαταραχές του οργασμού και για δυσπαρεύνια
  2. Αγγειακοί παράγοντες: η υπέρταση, οι υπερλιπιδαιμίες, το κάπνισμα και το αλκοόλ οδηγούν στην ελάττωση της παροχής αίματος με αποτέλεσμα ίνωσης του κόλπου και της κλειτορίδας. Έτσι προκαλούνται κυρίως διαταραχές σεξουαλικής διέγερσης – ερεθισμού αλλά και διαταραχές οργασμού.
  3. Παθήσεις ή κακώσεις νωτιαίου μυελού: Προκαλούν συνήθως διαταραχές σεξουαλικής διέγερσης – ερεθισμού και διαταραχές οργασμού.
  4. Ενδοκρινικοί παραγοντες (εμμηνόπαυση – έλλειψη οιστρογόνων): η ορμονική δυσλειτουργία της γυναίκας μπορεί να προκαλέσει οποιαδήποτε μορφή σεξουαλικής δυσλειτουργίας. Οι κυριότερες διαταραχές προέρχονται από την εμμηνόπαυση και οφείλονται στην έλλειψη οιστρογόνων. Όμως και η χορήγηση ανδρογόνων στην γυναίκα, ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υποθυροεισμός και η μακρόχρονη λήψη αντισυλληπτικών προκαλούν σεξουαλική δυσλειτουργία.
  5. Χειρουργικές επεμβάσεις: όπως η υστερεκτομή, ογκολογικές επεμβάσεις αλλά και κακώσεις στον κόπλο προκαλούν γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία. Οι επεμβάσεις όπως η πρόσθια κολποραφή πλέον δε προκαλούν σεξουαλική δυσλειτουργία διότι χρησιμοποιούνται πλέγματα. Οι επεμβάσεις για ακράτεια με τοποθέτηση ταινίας δεν προκαλούν γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία αντιθέτως βελτιώνουν την σεξουαλική ικανοποίηση της γυναίκας επειδή την ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της.
  6. Λοιμώξεις όπως κολπίτιδα, τραχηλίτιδα, κυστίτιδα, διάμεση κυστίτιδα, τριγωνίτιδα.

 

Διάγνωση

Η διάγνωση θα στηριχθεί στα παρακάτω:

  • Σεξουαλικό ιστορικό: υπάρχουν ειδικά ερωτηματολόγια όπως το FSFI, το BISF-W και το BISF-SR που προσδιορίζουν τις παραμέτρους της γυναικείας σεξουαλικής εμπειρίας.
  • Ιατρικό ιστορικό: με σκοπό την ανάδειξη ψυχιατρικών παθήσεων, επιμελές ιστορικό για αναζήτηση αγγειακών παθήσεων, ιστορικό χειρουργικών επεμβάσεων πυέλου, λοιμώξεων ή ακράτειας και λήψη φαρμάκων.
  • Κλινική εξέταση: αδρή νευρολογική εκτίμηση ενώ μπορεί να χρειαστεί γυναικολογική εξέταση.
  • Εργαστηριακές εξετάσεις: οι οποίες περιλαμβάνουν γενική αίματος, λιπιδαιμικό προφίλ και γενική ούρων. Μπορεί να ακολουθήσει ένας εξειδικευμένος ορμονικός έλεγχος με μέτρηση TSH, LH, FSH προλακτίνης, οιστρογόνων DHEA, SHBG και τεστοστερόνης. Δεν πρέπει να παραλείπεται το PAP-TEST.
  • Το διακολπικό triplex: εκτιμά την αιματηρή ροή στο κόλπο και στην κλειτορίδα. Ο ουρολόγος – ανδρολόγος επί ύπαρξηςουρολόγος – ανδρολόγος υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων ως κύριας αιτίας σεξουαλικής δυσλειτουργίας, μπορεί να ζητήσει την διενέργεια κυστεοσκόπησης.

 

Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι στη διάγνωση της γυναικείας σεξουαλικής δυσλειτουργίας μπορεί να “εμπλακεί” εκτός του ανδρολογου – ουουρολόγου, ο γυναικολόγος , ο ψυχίατρος και ο ειδικός ψυχολόγος.

Η αγαστή συνεργασία των παραπάνω ειδικοτήτων θα επιφέρει την έγκυρη διάγνωση της αιτίας της γυναικέιας σεξουαλικής δυσειτουργίας και θα οδηγήσει στην αποτελεσματική αντιμετώπισή της.

 

Θεραπεία γυναικείας σεξουαλικής διαταραχής

Όταν η αιτία της γυναικείας σεξουαλικής δυσλειτουργίας οφείλεται σε καταστάσεις όπως φλεγμονές του ουροποιογεννητικού συστήματος θα πρέπει να αντιμετωπισθεί η υποκείμενη νόσος.

 

Όταν η γυναικεία σεξ.δυσλειτουργία οφείλεται σε ακράτεια από προσπάθεια πρέπει να τοποθετηθεί ταινία ελεύθερης τάσης. Η αλλαγή του τρόπου ζωής, η απώλεια βάρους και η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να βελτιώσουν την σεξουαλική ζωή της γυναίκας.

Σε περιπτώσεις ορμονικής ανεπάρκειας σε μετεεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και σε περιπτώσεις υστερεκτομής δίνεται ορμονική θεραπεία.

Σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες η προσθήκη ανδρογόνου αποτελεί ένα ενδεχόμενο όταν η ελεύθερη τεστοστερόνη είναι ελαττωμένη. ΔΕΝ ΣΥΝΙΣΤΩΝΤΑΙ ΤΑ ΑΝΔΡΟΓΟΝΑ ΩΣ ΡΟΥΤΙΝΑ ΛΟΓΩ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ.Επίσης έχουν δοκιμαστεί και αγγειοδραστικοί παράγοντες όπως η σινδελαφίλη κυρίως σε διαταραχές της σεξουαλικής διέγερσης.

Άλλες θεραπευτικές επιλογές αποτελούν οι συσκευές κλειτοριδικής και κολπικής διέγερσης (δονητές και συσκευής κενού). Η συσκευή κενού χρησιμοποιείται 3-4 φορές εβδομαδιαίως και έχει έγκριση από το FDA.